Name: Lektury zaangażowane. „Sarmatyzm”. Historia pojęcia
Start: 2026-01-15T17:00:00+01:00
Location: ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warsaw, Poland

$Lektury zaanga\u017cowane. \u201eSarmatyzm\u201d. Historia poj\u0119cia$

Zapewne każdy, kto miał styczność z polską edukacją lub choćby interesuje się polską historią, zetknął się kiedyś ze słowem „sarmatyzm”. Jednakże gdy zestawić ze sobą jego rozmaite formalne i nieformalne definicje, okazuje się, że dotyczą one niezwykle szerokiej gamy zjawisk, a nierzadko nawet stoją względem siebie w kompletnej sprzeczności. Celem książki jest próba stworzenia narracji o tym, skąd „sarmatyzm” (rozumiany jako słowo i jako pojęcie) się wziął, a przy tym ustalenie, jaką pełnił funkcję w dyskursach historycznych. Jak go rozumiano i jakie kryły się za tym idee? Kto i w jakim celu go używał? I wreszcie: na ile „sarmatyzm” jest pojęciem fundacyjnym dla współczesnej idei polskości? Jest to istotne tym bardziej, że i publicyści, i akademicy zdają się postrzegać je jako istotny element historii polskiej tożsamości – i to niezależnie od tego, czy przypisuje się mu konotacje pozytywne, czy negatywne. Każde użycie „sarmatyzmu” wytwarza (lub chociaż reprodukuje) jakiś obraz polskości: chorobliwej i wynaturzonej, albo przeciwnie – pierwotnej, zdrowej, prawdziwej. „Sarmatyzm”. Historia pojęcia pokazuje, jak te obrazy uzależnione są od polityk, dyskursywnych celów i bieżących okoliczności.

O dyskutantach:
dr Maciej Nawrocki – polonista, tłumacz, absolwent MISH UJ. Doktoryzował się w Katedrze Historii Literatury Staropolskiej Wydziału Polonistyki UJ w 2023 roku na podstawie pracy „Sarmatyzm”. Historia pojęcia. Publikował m.in. w „Przekładańcu”, „Terminusie”, „Homo Ludens”. Członek Ośrodka Badań Groznawczych UJ. Obecnie pracuje na stanowisku adiunkta na Wydziale Interdyscyplinarnym Filii im. ks. Józefa Tischnera Uniwersytetu SWPS w Krakowie. Do jego zainteresowań badawczych należą historia idei i nauki, krytyczna analiza dyskursu oraz kultura popularna (dawna i współczesna) jako źródło śmiechu i zabawy.
dr hab. Igor Piotrowski – adiunkt w Zakładzie Historii Kultury IKP UW, współzałożyciel i od 2017 roku kierownik Pracowni Studiów Miejskich w IKP. Zajmuje się historią kultury polskiej, przestrzenią Warszawy, kulturowymi kontekstami kartografii. Autor i współautor wielu książek, ostatnio O mapach widywanych gdzie indziej. Miron Białoszewski i przygody kartograficzne Polaków (2025).