Advertisement
✔️7 listopada 2025 Oddział Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu we współpracy z Miejsko-Gminnym Centrum Kultury w Jelczu-Laskowicach oraz Muzeum Gross-Rosen w Rogoźnicy zaprasza na wydarzenie przybliżające dzieje dawnych niemieckich zakładów zbrojeniowych Fried. Krupp Berthawerk AG. ✔️W programie dwie popularnonaukowe prelekcje przybliżające m.in. najnowsze wyniki badań w tym temacie.
Historia rozwoju przemysłowego Jelcza-Laskowic – obecnie będącego miastem w powiecie oławskim, należącego do aglomeracji wrocławskiej i znajdującego się na południowy-wschód od Wrocławia – jest ściśle związana z okresem II wojny światowej, gdy niemiecki koncern Friedrich Krupp AG rozpoczął budowę dużych zakładów zbrojeniowych. Ich lokalizacja – między ówczesnymi miejscowościami Jeltsch (obecnie Jelcz – osiedle i część miasta Jelcz-Laskowice), Fünfteichen (obecnie Miłoszyce – wieś w gminie Jelcz-Laskowice) i Markstädt (obecnie Laskowice Oławskie – osiedle i część miasta Jelcz-Laskowice – nie była przypadkowa. Położenie z dala od linii frontu i alianckich bombardowań, a jednocześnie blisko kolei, rzeki i źródeł taniej siły roboczej, sprzyjało realizacji ambitnych planów. Zakłady Fried. Krupp Berthawerk AG, zgodnie z założeniami miały produkować ciężką artylerię dla Wehrmachtu i Kriegsmarine. Ostatecznie, mimo dużych nakładów inwestycyjnych i zaangażowania tysięcy robotników, zakład nie osiągnął pełnej zdolności produkcyjnej, co jednak nie znaczy, że nie pełnił ważnej roli w wojennej gospodarce III Rzeszy. Warto też pamiętać, że ważnym, choć tragicznym aspektem funkcjonowania Fried. Krupp Berthawerk AG, była praca przymusowa. Od 1942 roku w sąsiedztwie zakładu działały liczne obozy pracy przymusowej. W szczytowym okresie w zakładzie i okolicznych obozach pracowało ponad 11 000 osób. W większości byli to Żydzi, Polacy, Włosi, Czesi i Francuzi – więźniowie, jeńcy i robotnicy przymusowi.
W ramach spotkania organizowanego w piątek 7 listopada w Sali Kameralnej Miejsko-Gminnego Centrum Kultury w Jelczu-Laskowicach odbędą się dwie prelekcje.
👉Pierwszą, zatytułowaną „Od obozu pracy do filii obozu koncentracyjnego Gross-Rosen w Fünfteichen”, wygłosi dr hab. Dorota Sula z Muzeum Gross-Rosen w Rogoźnicy. Wykład dotyczyć będzie największej na Dolnym Śląsku filii niemieckiego obozu koncentracyjnego Gross-Rosen, jaką był Arbeitslager Fünfteichen. Więźniowie tego obozu pracowali na rzecz pobliskiej fabryki Fried. Krupp Berthawerk AG, zarówno przy produkcji, jak i rozbudowie zakładu.
👉Drugą prelekcję, zatytułowaną „Fried. Krupp Berthawerk AG – rozwój i upadek w latach 1942–1945”, wygłosi Jacek Cielecki z Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu. W ramach wykładu przedstawiona zostanie geneza zakładu, jego rozwoju i upadek, a prelegent opierać się będzie na wynikach swoich najnowszych badań prowadzonych w archiwum zakładowym tego koncernu. Prelekcja będzie także okazją do zobrazowania robotników przymusowych różnych narodowości i ich statusu w zakładzie Fried. Krupp Berthawerk AG.
Wstęp na wydarzenie jest wolny, a wszyscy uczestnicy otrzymają wydane w czerwcu tego roku broszurki będące propozycją rowerowej trascy zwiedzania okolic Jelcza-Laskowic szlakiem dawnych zakładów zbrojeniowych Fried. Krupp Berthawerk AG, obozów pracy oraz miejsc pamięci.
✔️Listopadowe wydarzenie jest już kolejnym przedsięwzięciem organizowanym przez Oddział Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu dotyczącym wojennej historii Jelcza-Laskowic ze szczególnym uwzględnieniem lokalnych miejsc martyrologii.
Advertisement
Event Venue & Nearby Stays
Oławska 46, Jelcz-Laskowice, 55-220, ulica Oławska 46, 55-220 Jelcz-Laskowice, Polska, Wroclaw, Poland
Concerts, fests, parties, meetups - all the happenings, one place.
